MARTEST (Afetlere Karşı Dirençli Toplumlar Oluşturmak İçin Araştırma ve Eğitim Merkezi) Projesi kapsamında 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin sahada yarattığı etkileri araştırmak, bilgi edinmek ve gözlem yapmak üzere öğretim üyeleri ve lisansüstü öğrencilerden oluşan çalışma grubu 11 Şubat-18 Şubat tarihleri arasında depremden etkilenen bölgelerde incelemelerde bulundu. Göksun, Elbistan, Kahramanmaraş, Pazarcık, Gölbaşı (Adıyaman), Gaziantep, Nurdağı, Islahiye, Antakya, İskenderun ve Adana il/ilçe ve mahallerinde, Mw7.7 ve Mw7.6 depremlerinin merkezüstü başta olmak üzere, fay eğim, doğrultu ve yüzey kırığı gözlemleri, alt ve üst yapılarda hasar gözlemleri başta olmak üzere sıvılaşma, kaya düşmesi, boru hatlarında meydana gelen hasarlar, karayolu hasarları yerinde incelenerek değerlendirme yapıldı.
Çalışmalarda ; Göksun’un güneyinde Aslanbeyçiftliği, Temürağa, Hacıömer, Yağmurlu, Karaömer mahallerinde incelemelerde bulunularak yapısal hasarların nedenleri incelenmiş ve Çardak Fayının yüzeyde yaratmış olduğu kırık düzlemi fay kar örtüsüne rağmen görüntülendi. Kahramanmaraş ilçesi olan Elbistan’ın merkez mahallerinde gözlemler sürdürülmüş, uydu ve drone görünlerinden elde edilen veriler ışığında kent merkezinde meydana gelen yıkımın nedenleri araştırılmış ve 06.02.2023 tarih 04:17’de meydana gelen depremde kent merkezinde 4-5 binanın tamamen yıkıldığı ve birçok binada çok ağır, ağır ve orta hasar aldığı, ancak bu binalarında, yerel saat ile 13:24’de meydana gelen ikinci deprem etkisi ile yıkıldığı bilgisine ulaşılmıştır.
Kahramanmaraş il merkezinde yapılan saha gözlemlerinde yoğun yapısal hasarlara rastlanmıştır. Eski Kahramanmaraş’ın kurulduğu alanın alüvyonal genç ve yumuşak zemine sahip olduğu, anakayanın derinde bulunduğu ve deprem sırasında açığa çıkan ivme nedeniyle geniş bir periyot aralığında görülen yüksek ivme değerlerinin özellikle bu zemin koşullarında rezonans etkisiyle yıkıma neden olduğu düşünülmektedir. Yüksek rakımlardaki Eosen yaşlı görece olarak daha yaşlı ve sağlam kayalarda bulunan yapılar hasar almazken, bu iki birim arasındaki geçiş zonunda görece az yıkımlar ve ağır hasar almış yapılar görülmüştür.
Gölbaşı (Adıyaman) ve İskenderun (Hatay) ilçelerinde zemin sıvılaşması problemi, özellikle kum fışkırmaları ve kum konileri şeklinde gözlenmiştir. Her iki ilçede de hasarın en temel nedeni sıvılaşma gibi zemin problemleri olarak gösterilebilir. Deprem sonrasında hızlı bir şekilde afet bölgesine giden ve bu raporu hazırlayan çalışma grubu incelemeleri; depremden kısa bir süre sonra kaybolma ihtimali olan, araştırmalar için çok önemli verileri içermektedir. Detaylı fotoğraflarla kayıt altına alınan bu veriler, deprem sonrasında gerçekleştirilecek çalışmalarda çekirdek rol oynayacak ve araştırmalara yön verecektir.
Raporun hazırlanmasında GTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyeleri; Prof. Dr. Selçuk Toprak, Doç. Dr. A. Can Zülfikar, Doç. Dr. Savaş Karabulut, Dr. Öğretim Üyesi Ahu Mutlu, Dr. Öğretim Üyesi Ülgen Mert Tuğsal, Pamukkale Üniversitesi'nden Dr. Öğretim Üyesi Engin Nacaroğlu, GTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Doktora Öğrencisi Muhammet Ceylan, Yüksek Lisans Öğrencisi Kamer Özdemir, Yüksek Lisans Öğrencisi Sedat Parlak katkı sağlamıştır.
Depremden hemen sonra bölgeye görevlendirilen farklı konularda uzman akademisyenlere ek olarak diğer akademisyenler de farklı şekillerde halkı deprem konusunda bilgilendirmeye ve bilimsel değerlendirmelerini sunmaya devam etmektedirler.
Raporla ilgili detaylı bilgi ve akademisyenlerin önerileri için kaynak; 6 Şubat 2023 Maraş Depremleri (Pazarcık Mw7.7 ve Elbistan Mw7.6) Saha Gözlemleri Ön İnceleme Raporuna, GTÜ İnternet sayfasından ulaşılabilir.
